uitvond de tweehonderdste geboortedag van een Zwitserse historicus lijkt misschien niet de meest glamoureuze jubilea. In tegenstelling tot zijn tijdgenoot Karl Marx, eveneens geboren in 1818, inspireerde Jacob Burckhardt nooit revoluties en krijgt zijn gezicht niet op T-shirts. Toch vieren sommigen van ons de 200ste verjaardag van Jacob Burckhardt rijkelijk. Deze week herinterpreteert een conferentie van de British Academy zijn intellectuele nalatenschap met bijdragen van toonaangevende internationale geleerden en mij, en begint met een publiek evenement vanavond in het Warburg Instituut.
Waar is al die drukte over? Bekijk de namen van de online secties van The Guardian: opinie, sport, cultuur … waarom cultuur? Er waren eens kranten met kunstsecties. Vandaag hebben ze – zeer laat – Burckhardt ingehaald. Het gebruik van de term cultuur om een brede en veranderende stroom van vormen van opera naar videospelletjes te betekenen lijkt misschien een innovatie van het postmoderne tijdperk, maar het gaat eigenlijk terug naar Burckhardts boek The Civilisation of the Renaissance in Italy uit 1860.
Burckhardt bedacht de cultuur zoals we die kennen-niet alleen de officiële “kunst”, maar elke menselijke activiteit die een symbolische betekenis heeft.
kranten en hun websites lopen nog steeds achter op Burckhardt. Op zoek naar artikelen over mode en Eten? Je vindt ze in “lifestyle”. Burckhardt zag deze ook als cultuur. Natuurlijk, wij ook – het zou gewoon moeilijk worden om dingen te organiseren als het allemaal in één grote mix zou worden ingedeeld. Maar iedereen weet vandaag dat kleding belangrijke culturele creaties zijn en dat koken gaat over Betekenis net zo veel als smaak. Het verbazingwekkende is hoe duidelijk Burckhardt het zag in 1860.
de beschaving van de Renaissance in Italië heeft geen enkel hoofdstuk gewijd aan de Renaissance kunst. Het heeft echter wel een sectie genaamd Spot en humor. Burckhardt verkent elke nuance van hoe mensen zich uitten in het 15e-eeuwse Italië, van wrede grappen tot straatfestivals. In een van zijn meest verbazingwekkende inzichten onderzoekt hij zelfs hoe mensen luisterden – hij laat zien hoe lang zitten een cultureel ritueel op zich was. Het is een openbaring die je doet denken over muziek en performance op een totaal nieuwe manier. Op een dag zal iemand de geschiedenis schrijven van hoe we vandaag luisteren, de culturele geschiedenis van koptelefoons en podcasts. En die historicus heeft alles te danken aan Burckhardt.
dus wie was deze gedurfde denker? Zijn portret op het biljet van 1000 frank in Zwitserland maakt hem streng maar gevoelig. Geboren in Bazel in een rijke familie en opgeleid in Berlijn, waar hij werd onderwezen door de pionierende historicus Leopold von Ranke, komt hij niet zo veel van een rebel tegen. Toch is Burckhardts werk een verraderlijke aanval op het Germaanse nationalisme. In een tijd waarin Pruisen de eenwording van Duitsland leidde en de trots op de Duitse Noordelijke deugden groeide, deed Burckhardt zijn uiterste best om Noord-Europese prestaties te kleineren en te laten zien dat Italië de ware bron van Europees genie was.
zijn visie op de Renaissance heeft een sensuele, amorele intensiteit. Hij is enthousiast over het meedogenloze geweld van Cesare Borgia en Ferrante, heerser van Napels, die volgens Burckhardt zijn gasten liet dineren naast de bewaard gebleven lijken van zijn martelslachtoffers. Het is het soort bloederige detail dat van zijn meesterwerk een nog steeds krachtige lees maakt. Het verbreedt ook zijn notie van cultuur nog verder. Voor Burckhardt zijn politiek en oorlog culturele vormen. Hij haalt dit idee uit de Renaissance zelf – een van zijn inspiraties, Machiavelli, schreef een boek genaamd The Art of War.Misschien heeft Burckhardt in zijn tweehonderdjarig bestaan een andere, meer verontrustende relevantie. Toen moderne Europese staten werden gesmeed, noemde hij zijn openingshoofdstuk de staat als kunstwerk. Na 1918 zouden het dictators zijn die een demonische kunst van de massapolitiek smeedden. De Marxist Walter Benjamin beschuldigde het fascisme van het” esthetiseren ” van de politiek. Iedereen die Leni Riefenstahl ‘ s film Triumph of the Will heeft gezien, weet wat hij bedoelde.
in 2018 lijken we in Burkhardt ‘ s wereld te leven-en het is niet mooi. Niet alleen is alles cultuur, maar politiek is een gekke kunstvorm, geregeerd door symbolische krachten en gebaren die via sociale media overstromen. Zijn de nieuwe populistische politieke monsters de afstammelingen van de Renaissance despoten die Burckhardt schokten en fascineerden?Het grote boek van deze stille geleerde helpt ons net zo goed onze wereld te begrijpen als de geschriften van Marx. Meer nog, vrees ik, in deze tijd waarin cultuur de realiteit overtroeft.
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{aanhef}}
{{#leden}}
{{.}}
{{/alinea ‘ s}}{{highlightedText}}
- Delen op Facebook
- Delen op Twitter
- delen via e-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger