dwusetna rocznica urodzin szwajcarskiego historyka może nie wydawać się najbardziej efektowną z rocznic. W przeciwieństwie do swojego współczesnego Karola Marksa, również urodzonego w 1818 roku, Jacob Burckhardt nigdy nie inspirował się rewolucjami i nie ma twarzy na koszulkach. Jednak niektórzy z nas obchodzą obfite 200.urodziny Jacoba Burckhardta. W tym tygodniu Konferencja Akademii Brytyjskiej reinterpretuje jego intelektualną spuściznę z udziałem czołowych międzynarodowych uczonych i mnie, rozpoczynając dziś wieczorem publicznym wydarzeniem w Instytucie Warburga.
o co tyle zamieszania? Zapraszamy do zapoznania się z nazwami działów Online Guardiana: opinia, sport, kultura … dlaczego kultura? Dawno, dawno temu, gazety miały sekcje artystyczne. Dziś dogonili – z dużym opóźnieniem-Burckhardta. Użycie terminu kultura w odniesieniu do szerokiego i zmiennego przepływu form od opery do gier wideo może wydawać się innowacją epoki postmodernistycznej, ale tak naprawdę sięga do książki Burckhardta z 1860 r. Cywilizacja renesansu we Włoszech.
Burckhardt wymyślił kulturę taką, jaką znamy-nie tylko oficjalną „sztukę”, ale każdą ludzką działalność, która ma znaczenie symboliczne.
Gazety i ich strony internetowe są nadal za Burckhardtem w tej sprawie. Szukasz artykułów o modzie i jedzeniu? Znajdziesz je w „lifestyle”. Burckhardt postrzegał je także jako kulturę. Oczywiście, tak jak my – trudno byłoby zorganizować rzeczy, gdyby wszystko zostało sklasyfikowane w jednym wielkim miksie. Ale dzisiaj wszyscy wiedzą, że ubrania są znaczącymi kreacjami kulturowymi i że gotowanie ma znaczenie tak samo jak smak. Zadziwiające jest to, jak wyraźnie widział to Burckhardt w 1860 roku.
Cywilizacja renesansu we Włoszech nie ma ani jednego rozdziału poświęconego sztuce renesansowej. Ma jednak sekcję „śmieszność i dowcip”. Burckhardt bada każdy niuans tego, jak ludzie wyrażali się w XV-wiecznych Włoszech, od okrutnych żartów po festiwale uliczne. W jednym ze swoich najbardziej zdumiewających spostrzeżeń bada nawet, jak ludzie słuchali-pokazuje, jak siedzenie przez długie przemówienia było rytuałem kulturowym samym w sobie. To objawienie, które sprawia, że myślisz o muzyce i występie w zupełnie nowy sposób. Pewnego dnia ktoś napisze historię tego, jak dziś słuchamy, historię kulturową słuchawek i podcastów. A ten historyk będzie wszystko winien Burckhardtowi.
więc kim był ten śmiały myśliciel? Jego portret na szwajcarskim banknocie 1000 franków sprawia, że wygląda surowo, ale wrażliwie. Urodzony w Bazylei w zamożnej rodzinie, a wykształcony w Berlinie, gdzie uczył go pionierski historyk Leopold von Ranke, nie spotyka się z takim buntownikiem. Jednak praca Burckhardta jest podstępnym atakiem na germański nacjonalizm. Pisząc w czasie, gdy Prusy przewodziły zjednoczeniu Niemiec i rosła duma z krzyżackich cnót północnych, Burckhardt poszedł z drogi, aby umniejszyć północnoeuropejskie osiągnięcia i pokazać, że Włochy są prawdziwym źródłem Europejskiego geniuszu.
ma zmysłową, amoralną intensywność w jego wizji renesansu. Zachwyca się bezwzględną przemocą Cesare Borgii i Ferrante, władcy Neapolu, który według Burckhardta zmuszał swoich gości do spożywania posiłków obok zachowanych zwłok swoich ofiar tortur. To rodzaj krwawych szczegółów, które sprawiają, że jego arcydzieło jest wciąż potężne. Poszerza również jego pojęcie o kulturze. Dla Burckhardta polityka i wojna są formami kulturowymi. Pomysł ten czerpie z samego renesansu-jedna z jego inspiracji, Machiavelli, napisała książkę „Sztuka wojny”.
więc być może w dwusetleciu Burckhardt ma inne, bardziej niepokojące znaczenie. Pisząc, gdy powstawały nowoczesne państwa europejskie, nazwał swój otwierający rozdział Państwem jako dziełem sztuki. Po 1918 roku to dyktatorzy stworzyli demoniczną sztukę masowej polityki. Marksista Walter Benjamin zarzucał faszyzmowi „estetyzowanie” polityki. Każdy, kto widział film Leni Riefenstahl Triumf woli, wie, co miał na myśli.
w 2018 roku wydaje się, że żyjemy w świecie Burkhardta – i to nie jest ładne. Nie tylko wszystko jest kulturą, ale polityka jest szaloną formą sztuki, rządzoną przez siły symboliczne i gesty, które przepływają przez media społecznościowe. Czy nowe populistyczne potwory polityki są potomkami renesansowych despotów, którzy zaszokowali i zafascynowali Burckhardta?
Wielka książka tego cichego uczonego pomaga nam zrozumieć nasz świat tak samo jak pisma Marksa. Bardziej obawiam się, że w czasach, kiedy kultura przewyższa rzeczywistość.
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragrafy}} {{highlightedText}}
- Udostępnij na Facebooku
- Udostępnij na Twitterze
- Udostępnij przez e-mail
- Udostępnij na LinkedIn
- Udostępnij na Pintereście
- Udostępnij na WhatsApp
- Udostępnij na Messenger