afgelopen kerst schreven we over de overlapping tussen Seneca en Jezus—hoe beiden in hetzelfde jaar werden geboren en hoeveel van hun leringen vergelijkbaar van aard zijn. Velen van jullie e-mailden en vroegen om meer te weten te komen over de verbanden tussen het christendom en het stoïcisme, en we namen contact op met Joseph Dodson, een universitair hoofddocent Bijbelstudies aan de Ouachita Baptist School. Hij heeft een doctoraat. van de Universiteit van Aberdeen en heeft meerdere volumes werk geschreven over de verbindingen tussen Seneca en Paul.Hij is een stoïcijnse en christelijke geleerde en een van de beste personen om beide onderwerpen te bespreken. We vroegen hem over de verschillen en overeenkomsten tussen het christendom en stoïcisme, kan men beide, zijn favoriete oefeningen van stoïcisme en nog veel meer. Geniet van ons interview met professor Joseph Dodson hieronder!
***
je hebt een B. A in Bijbelstudies en nu ben je een universitair hoofddocent in Bijbelstudies. Kunt u ons meer vertellen over dit pad? Hoe heb je besloten om dit je levenslange achtervolging te maken? Als student raakte ik gefascineerd door Jezus, Socrates, Plato en Paulus. Ik wist dat ik mijn niche naderde toen ik hoorde dat het Nieuwe Testament Paulus presenteert als een nieuwe Socrates in Handelingen 17, waar de apostel terechtstond op de Areopagus en zelfs enkele filosofen overtuigde om volgelingen van Christus te worden. Mijn post-grad werk aan de Universiteit van Aberdeen en de Universiteit van Tübingen dichter bij het centrum als ik gericht op de verstrengeling van de Tweede Tempel Jodendom, vroege christendom, en Grieks-Romeinse filosofie.
hoe meer ik een van deze gebieden bestudeerde, hoe meer licht het op het andere gebied uitstraalde—zodat ik na een decennium van onderzoek net zo enthousiast ben over dit kruispunt als toen ik voor het eerst begon. Aangezien ik een prof ben aan een christelijke liberal arts university, gebruik ik voortdurend stoïcijnse literatuur als een vergelijking met het Nieuwe Testament om studenten te helpen gebieden van convergentie en divergentie tussen de twee te ontdekken, om zo hun eigen christelijke traditie beter te begrijpen en de filosofische achtergrond eromheen des te meer te waarderen.
wanneer kwam u voor het eerst stoïcisme tegen? Hoorde het bij je academische werk? Wat was je eerste indruk?
afgezien van een occasionele citaat of passerende citaat, mijn eerste echte ontmoeting met stoïcisme gebeurde tijdens mijn doctoraal werk. Ik achtervolgde een parallel met een passage in de wijsheid van Salomo (een Joods boek geschreven in Alexandrië met aanzienlijke stoïcijnse invloed). De verwijzing die me zorgen maakte was van Seneca ‘ s de Ira. Ik ging naar de bibliotheek van de Koningin-Moeder, klom de trap op, vond het gangpad, en pakte het Rode volume van de stapels. Toen ik naar de juiste passage ging, wilde ik die ene parallel scannen en naar de volgende gaan. Maar ik raakte in vervoering met Seneca ’s werk—vooral met hoeveel van zijn gedachten over het overwinnen van vleselijke hartstochten leken te resoneren met bepaalde noties in Paulus’ brieven. Uiteindelijk bracht ik de hele dag door met het verslinden van zoveel van de essays en brieven van de Stoïcijnen als ik kon. Toen de bibliothecaris me de deur uit schoot bij sluitingstijd, realiseerde ik me dat ik eindelijk mijn sweet spot had gevonden—Seneca en Paul vergelijken.
u heeft een aantal academische delen, tijdschriftartikelen en essays gepubliceerd, zoals Paul en Seneca in Dialogue; “The Fall of Men and the Lust of Women in Seneca’ s Epistle 95 and Paul ’s Letter to the Romans”; en ” The Transcendence of Death and Heavenly Ascent in the Apocalyptic Paul and the Stoics.”Kunt u ons meer vertellen over de relatie tussen Paul en Seneca, en waarom hebt u deze grondig onderzocht? Eeuwenlang hebben geleerden waarde gevonden in het vergelijken van Paulineconcepten met het stoïcijnse denken in het algemeen en met Seneca ‘ s geschriften in het bijzonder. (Voor een overzicht hiervan, zie Harry M. Hine ’s briljante essay,” Seneca and Paul: The First Two Thousand Years”). Deze attractie is niet verwonderlijk als je kijkt naar de opvallende overeenkomsten van Seneca ’s filosofie met Paul’ s theologie. Ik zou zeggen dat geen enkele andere niet-christelijke schrijver in de eerste eeuw zo veel lijkt op Paulus ‘ gedachtegang als die van Seneca.
bijvoorbeeld, in On the Good Life en in Galaten gebruiken zowel Seneca als Paulus de schandalige figuur van het kruis als reactie op hun tegenstanders en in relatie tot hun eigen vleselijke passies. Zij zijn de enige twee schrijvers uit de eerste eeuw die zichzelf afbeelden als zijnde (metaforisch) aan een kruis genageld. In een verbluffende twist stellen ze zichzelf ook voor als gekruisigd met prominente anderen-Zeno en de reuzen van de filosofie aan de ene kant en Christus en medegelovigen aan de andere kant. Maar terwijl Seneca zich op het kruis beroept om zijn morele nederlaag in zijn huidige situatie toe te geven, doet Paulus dit om Christus ‘ overwinning over zijn vroegere toestand onder de zonde te verklaren. Hun respectievelijke gebruik van de kruisiging metafoor laat zien hoe zeker Paulus ‘vertrouwen van het overwinnen van het vlees wordt vergeleken met Seneca’ s nuchtere streven naar morele vooruitgang.
een ander voorbeeld zijn hun verslagen van de daling van de mensheid in Epistel 95 en Romeinen 1. In hun exposés over de toestand van de samenleving benadrukken zowel Seneca als Paul de crisis door eerst de ‘onnatuurlijke’ seksuele handelingen van vrouwen aan te pakken en later vervolgens te spreken tegen homoseksuele activiteiten van mannen (waarschijnlijk gericht op orgieën, pederastie en prostitutie). Wat opvalt is dat ze de “perverse” activiteit noemen als illustraties van hun grotere argumenten—beide bedoeld om de kracht van de principes en wetten van hun eigen tradities te bekritiseren. (namelijk. Stoïcijnse voorschriften zijn onvoldoende om ons te redden van diepgewortelde verdorvenheid, en de Joodse wet is machteloos om ons te helpen respectievelijk God ‘ s gerechtigheid te bereiken.In hun verhalen over de afdaling van de mensheid in ondeugd beweren Seneca en Paul ook dat de “onnatuurlijke” seksuele handelingen van vrouwen resulteerden toen mannen het goddelijke ontwerp verlieten. Meer in het bijzonder wijst Seneca op de’ onnatuurlijke ‘ daden van hun vrouwen als de repercussies van mannen die de natuur te boven gaan, maar de apostel schrijft de seksuele perversie van de vrouwen toe als een gevolg van mannen die de schepping aanbidden. Niettemin beschouwen beide auteurs de daders als hun rechtvaardige woestijnen. Bij de” aberrant “acts blurts Seneca:” moge de goden en godinnen hen vervloeken!”Niettemin beschouwt de Stoïcijnse Stoïcijnen de daaruit voortvloeiende ziekten die zij hebben opgelopen als een bewijs van natuurlijke rechtvaardigheid. Ter vergelijking, Paulus beweert dat de” devianten ” al onder Gods toorn waren en in hun eigen persoon de gepaste straf voor hun zonden hadden ontvangen: de zonde zelf. (Dit is vergelijkbaar met Seneca ‘ s regel: “de eerste en ergste straf voor zonde is om zonde te hebben begaan.”). Ik kan doorgaan, maar dit kan al meer zijn dan je lezers willen weten.
is er een bepaald Bijbelvers of christelijke oefening die goed overlapt met stoïcisme?
een groot aantal bijbelverzen overlappen het stoïcisme – althans aan de oppervlakte. Dit is misschien niet het beste voorbeeld, maar ik geef je het eerste dat in je opkomt. In zijn brief aan de Filippenzen schrijft Paulus:
“ik heb geleerd om tevreden te zijn, ongeacht de omstandigheden. Ik weet wat het is om in nood te zijn, en ik weet wat het is om genoeg te hebben. Ik heb het geheim geleerd om tevreden te zijn in elke situatie, of het nu goed gevoed of hongerig is, of het nu in overvloed of in armoede leeft.”
uit zijn context gehaald, lijkt deze passage echt te smakken naar commentaren van de Stoïcijnen. Vergelijk Seneca bijvoorbeeld. “Het is de houding die moet worden beoordeeld: We moeten onderzoeken of de rijke man tevreden kan zijn als hij in armoede valt en of de arme man tevreden kan zijn als hij in rijkdom valt.”
er zijn veel punten van verschil tussen stoïcisme en Christendom—van het geloof in het hiernamaals tot Christus die de logos belichaamt. Maar wat zijn volgens u de belangrijkste punten van overeenkomst tussen de twee? Wat zijn de belangrijkste punten van overlapping?
je hebt gelijk, er zijn veel verschillen tussen stoïcijnse filosofie en christelijke theologie. Ik stel me voor dat de meeste Stoïcijnen verbijsterd zijn over de Christelijke overtuiging dat de God van Israël, de Schepper van het universum, in de geschiedenis brak door zijn enige zoon—een dakloze, eerste-eeuwse rabbijn niet minder— te sturen om gekruisigd te worden voor de vergeving van de zonden van de mensheid om hen te redden uit deze huidige kwade eeuw. Het leek te stompen de filosofen in Paul ‘ s tijd ook. Vandaar dat zijn woorden aan de Corinthische kerk:
“Waar is de wijze persoon? Waar is de leraar van de wet? Waar is de filosoof van deze tijd? Heeft God de wijsheid van de wereld niet dwaas gemaakt? Want omdat in de wijsheid van God de wereld door haar wijsheid hem niet kende, was God behaagd door de dwaasheid van wat gepredikt werd om degenen die geloven te redden. Joden eisen tekenen en Grieken verwachten wijsheid, maar wij prediken Christus gekruisigd: een struikelblok voor Joden en dwaasheid voor heidenen, maar voor hen die God geroepen heeft, zowel Joden als Grieken, Christus, de kracht van God en de wijsheid van God.”
met zulke schijnbare “dwaasheid” en drastische verschillen, is het verrassend hoeveel punten nog steeds lijken te resoneren tussen de twee tradities. Maar er is genoeg om geleerden te hebben geïnspireerd om volumes over het onderwerp te publiceren (niet te vergeten genoeg om de legende vonk dat Seneca en Paulus brieven naar elkaar terug in de tijd geschreven).
wat de belangrijkste overeenkomsten betreft, die van het doorstaan van ontberingen, het vertrouwen in de Goddelijke Voorzienigheid, en het zich bevrijden van vleselijke passies die waarschijnlijk bij de meeste mensen opkomen (en terecht!). Maar, Ik zal commentaar geven op een paar anderen: het belang van tevredenheid, de oproep tot wederzijdse genegenheid, en de focus op het imiteren van anderen.
uit de passage die ik uit Paulus citeerde in de vorige vraag kunt u zien dat het christendom prioriteit geeft aan tevredenheid. Wat Jezus zegt in Matteüs 6 komt hiermee overeen.
“Ik zeg je, maak je geen zorgen over je leven, wat je zult eten of drinken, of over je lichaam, wat je zult dragen. Is het leven niet meer dan voedsel, en het lichaam meer dan kleding? . . . Want de heidenen rennen achter al deze dingen aan, en je hemelse Vader weet dat je ze nodig hebt. Maar zoekt eerst zijn koninkrijk en zijn gerechtigheid, en al deze dingen zullen u ook gegeven worden. Maak je daarom geen zorgen over morgen, want morgen zal zich zorgen maken over zichzelf. Elke dag heeft genoeg problemen.”
evenzo beveelt de auteur van Hebreeën christenen:
“houd jullie levens vrij van de liefde voor geld en wees tevreden met wat jullie hebben, want God heeft gezegd: “nooit zal ik jullie verlaten; nooit zal ik jullie verlaten.”
deze notie sluit aan bij de focus van de Stoïcijnen op Tevredenheid. Bijvoorbeeld, Seneca betreurt dat het probleem met mensen is dat hun ziel slaven zijn geworden van hebzucht. Daarom ” zijn zij ontevreden over de goede dingen die God, de vader van ons allen, onmiddellijk aan onze handen heeft gegeven.”Daarom moedigt de Stoïcijnse zijn lezers aan:” bedenk dat niets dan de ziel verwondering waard is; want voor de ziel, als zij groot is, is niets groot.”Want door de ziel redeneert Seneca:” God is nabij u, Hij is met u, Hij is in u. Dit is wat ik bedoel, Lucilius: een heilige geest woont in ons.”Dus, zoals je kunt zien, beide tradities moedigen hun volgelingen aan om tevreden te zijn op basis van de voorziening en de aanwezigheid van God.
het belang van wederzijdse genegenheid is ook een onderwerp dat beide gemeen hebben. Voor de christen zijn alle wetten van de Schrift samengevat in één gebod: “hebt uw naaste lief als uzelf.”Volgens Jezus” zullen alle mensen weten dat jullie mijn discipelen zijn: dat jullie elkaar liefhebben.”Dit komt overeen met wat Seneca schrijft in zijn brieven. Volgens de Stoïcijnen zijn mensen van nature geboren om van alle mensen te houden. Ze bestaan als “Delen van één groot lichaam”, stenen die een boog vormen, die zonder gedeelde steun gedoemd is in te storten. Daarom: “niemand kan gelukkig leven die alleen oog heeft voor zichzelf . . . je moet leven voor je vriend, als je voor jezelf zou leven.”
een laatste belangrijk onderwerp in beide tradities die ik hier zal noemen is imitatie. In het Nieuwe Testament worden gelovigen opgeroepen om God, Christus en hun leiders na te volgen (vooral met betrekking tot hoe ze ontberingen moeten doorstaan). Bijvoorbeeld, op een plaats, Paulus schrijft: “volg mijn voorbeeld, zoals Ik volg het voorbeeld van Christus,” en op een andere plaats,:
“wees navolgers van God, als zeer geliefde kinderen en leef een leven van liefde, net zoals Christus ons liefhad en zichzelf voor ons heeft opgegeven als een geurig offer en offer aan God.”
natuurlijk is imitatie ook een belangrijk thema in het stoïcisme. Voor Seneca is de meest geschikte manier om God te aanbidden hem te imiteren. Bovendien, volgens de Stoïcijnse, omdat “we kunnen ontdoen van de meeste zonden, als we een getuige die in de buurt staat als we waarschijnlijk verkeerd gaan,” moeten we onze gedachten op een persoon die ons beter kan maken – “niet alleen terwijl die persoon is in ons gezelschap, maar zelfs wanneer die persoon is alleen in onze gedachten.”Seneca moedigt zijn lezer aan:
“Kies een meester wiens leven, conversatie en zielsuitdrukkend Gezicht je tevreden hebben gesteld; stel hem altijd voor jezelf voor als je beschermer of patroon. Want we moeten iemand hebben volgens wie we onze karakters kunnen reguleren; je kunt nooit rechttrekken wat krom is tenzij je een liniaal gebruikt.”
volgens het stoïcijns, als je iemand nabootst die het waard is om na te bootsen, wordt je leven op zijn beurt ook waardig om na te bootsen.
denkt u dat deze twee compatibel zijn? Kan iemand beide zijn?
dit is een vaste vraag, en het antwoord hangt af van wie u vraagt. In zijn recente boek, One True Life: The Stoics and Early Christians as Rival Traditions, Hertog professor, Kavin Rowe geeft een klinkende ” Nee.”Rowe is niet de eerste christen die zo antwoordt. Ten minste zo ver terug als apologeet Tertullianus, vonden sommige christenen geen overeenstemming tussen het portaal en de kerk. In feite heeft Tertullian degenen die het probeerden verslagen. Hij roept uit: “weg met alle pogingen om een gevlekt Christendom van stoïcijnse compositie te produceren!”
deze andere (“gevlekte”) christenen beschouwden echter alle waarheid als Gods waarheid en concludeerden daarom dat wijsheid ook in andere tradities kan worden gevonden. Bijvoorbeeld, Clemens van Alexandrië betoogde dat net zoals regen valt op de grond uit de hemel, zo ook, met de filosofie, wijsheid kwam van God naar de mensheid in het algemeen. Volgens deze vroege gelovigen was de christelijke leer echter de filosofie die datgene samenstelde en systematiseerde wat in de andere tradities verspreid en verspreid was. Niettemin, wat zij slechts in deel bezaten, beschouwden de christenen zichzelf als volledig: de Goddelijke Logos zelf, die— zoals u hierboven zei-geïncarneerd was in Jezus Christus. Origenes ging zelfs zo ver om de apt delen van de Grieks-Romeinse filosofie toe te wijzen als voorbereidende studies voor jonge christenen.Dit laatste concept is vergelijkbaar met Seneca’ s idee dat wijsheid ontdekt kan worden in alle filosofische scholen (zelfs de nemeses van de Stoïcijnen, de Epicuranen!). Seneca beweert dat alle wijsheid ieders wijsheid is en legt daarom persoonlijke aanspraak op elke nobele uitspraak of aangrijpende notie—ongeacht de bron. Hij maakt zelfs grappen over zijn gewoonte om achter vijandelijke linies te gaan om fruit uit hun tuin te stelen en gestolen buit uit hun kampen terug te brengen. Toch beschouwt Seneca geschriften van andere filosofische tradities te verbleken in vergelijking met stoïcijnse filosofie: de eerste kan de waarheid druppelen, maar de Stoïcijnen gieten het uit. Andere scholen bieden alleen “etalage goederen,” zodat als de shoppers in de winkel, ze zullen gewoon vinden het monster in het raam. Het is goed, dan, voor Stoïcijnen om “etalage-shop”in andere winkels, zolang ze de waarheid voor stoïcisme coöpped.Wat mij betreft, geloof ik dat Jezus Christus de weg, de waarheid en het leven is, en dat het christendom nadrukkelijk meer te bieden heeft dan “etalage goederen.”Maar ik volg wel de lijnen van Clement en Seneca in het denken dat wijsheid ook in andere tradities te vinden is. Ik geef toe dat ik sceptisch ben dat men zowel stoïcijns als christen kan zijn, als men hun kerngedachten serieus neemt. (In feite, als we ze serieus nemen, zouden we waarschijnlijk proberen om de ander te overtuigen om in plaats daarvan toe te geven aan onze manier van leven en traditie—net als Paulus deed in Handelingen 17. Ik kan met vertrouwen zeggen, echter, dat God heeft gebruikt wat ik heb gevonden in stoïcisme om me een betere Christen.
heeft u een favoriete stoïcijnse oefening of citaat? En wat zouden de één of twee bijbelse citaten zijn waar je dagelijks aan denkt?
omdat ik worstel met tevredenheid, is de Stoïcijnse oefening van negatieve visualisatie een van mijn favorieten om me te helpen vechten tegen ontevredenheid. Als onderdeel van deze oefening, stel ik en verwacht het worst-case scenario, zodat ik ofwel aangenaam verrast of mentaal voorbereid op het resultaat. (Om eerlijk te zijn, het helpt me ook omgaan als een sportfan!) Een paar verwante aanhalingstekens:” genoeg is nooit te weinig, “en” hoewel je misschien niet alles wat je gewenst hebt, heb je waarschijnlijk meer dan je verdient.”
met betrekking tot de Schrift, een van mijn favoriete passages waar ik vaak over mediteer is van Romeinen 6:
“beschouw jezelf dood voor de zonde, maar levend voor God in Christus Jezus. Laat daarom de zonde niet heersen in je sterfelijk lichaam zodat je haar kwade verlangens gehoorzaamt. Offer geen deel van jezelf aan de zonde als een instrument van goddeloosheid, maar offer jezelf aan God als degenen die uit de dood tot leven zijn gebracht; en offer elk deel van jezelf aan hem als een instrument van gerechtigheid. Want de zonde zal niet meer uw meester zijn, omdat gij niet onder de wet zijt, maar onder de genade.”
Wat zijn enkele van uw werken voor iedereen die geïnteresseerd is in het lezen van meer over de kruising van het christendom en stoïcisme of Paul en Seneca?
Bedankt voor het vragen. Deze zijn een beetje geleerde, maar hier is een lijst van enkele van mijn werken over het onderwerp…
“the Transcendence of Death and Heavenly Ascent in the Apocalyptic Paul and the Stoics” in Paul and The Apocalyptic Imagination. Uitgegeven door Ben C. Blackwell, John K. Goodrich en Jason Maston (Minneapolis: Fortress Press, 2016).
Paul en Seneca in dialoog. Uitgegeven met David E. Briones. (Oude filosofie en religie 2; Leiden: Brill, 2017).”The Fall of Men and the Lust of Women in Seneca’ s Epistle 95 and Paul ’s Letter to the Romans,” Novum Testamentum 59.4 (2017), 355-365.”Elements of Apocalyptic Eschatology in Seneca and Paul” in Paul and The Greco-Roman Philosophical Tradition. Samen met Andrew Pitts. LSNTS (London: continuüm, 2017), 33-54.”New Friends and Old Rivals: The Letters of Seneca and the Epistle of Diognetus” Perspectives in Religious Studies (aanstaande 2018).”Ethical Exhortations in the Letter to the Hebrews and the Writings of Seneca” in Studies in Hebrews. Uitgegeven door David Moffitt en Eric Mason (WUNT II: Tübingen: Mohr Siebeck, aanstaande 2018).
nogmaals, ik waardeer de kans om te delen. Bedankt voor de kans. Ik hoop dat het interview informatief en bemoedigend zal zijn voor het dagelijkse stoïcijnse publiek.
u kunt Professor Dodson volgen op Twitter.