Wat is CLTS?
Wat is CLTS?
Community Led Total Sanitation (CLTS) is een innovatieve methode om gemeenschappen te mobiliseren om open ontlasting (OD) volledig te elimineren. Gemeenschappen worden gefaciliteerd om hun eigen beoordeling en analyse van open defecatie (OD) uit te voeren en hun eigen actie te ondernemen om ODF (open defecation free) te worden.
de kern van CLTS ligt in de erkenning dat alleen het verstrekken van toiletten het gebruik ervan niet garandeert, noch leidt tot betere sanitaire voorzieningen en hygiëne. Eerdere benaderingen van sanitaire voorzieningen vereisten hoge initiële normen en boden subsidies als stimulans. Maar dit leidde vaak tot ongelijke adoptie, problemen met duurzaamheid op lange termijn en slechts gedeeltelijk gebruik. Het creëerde ook een cultuur van afhankelijkheid van subsidies. Open ontlasting en de cyclus van fecale-orale contaminatie bleven de ziekte verspreiden.
daarentegen richt CLTS zich op de gedragsverandering die nodig is om te zorgen voor reële en duurzame verbeteringen – investeren in de mobilisatie van de Gemeenschap in plaats van hardware, en het verschuiven van de focus van toiletconstructie voor individuele huishoudens naar het creëren van open ontlastingsvrije dorpen, waarbij het bewustzijn wordt verhoogd dat zelfs als een minderheid van mensen in het openbaar blijft poepen, iedereen een risico op ziekte loopt. CLTS maakt gebruik van participatieve methodologieën en processen, waaronder community mapping en transect walks, om gemeenschappen te helpen hun eigen sanitaire praktijken en fecale-orale routes te analyseren. Tijdens dit proces (genaamd triggering) komen gemeenschappen tot het besef dat ze elkaars stront eten, wat resulteert in gemeenschappen die actie ondernemen om open defecation free (ODF) te worden. CLT ‘ s stimuleren het verlangen van de Gemeenschap naar collectieve verandering, stimuleren mensen tot actie en stimuleren innovatie, wederzijdse steun en passende lokale oplossingen, wat leidt tot meer ownership en duurzaamheid.CLTS werd in 2000 ontwikkeld door Kamal Kar (een ontwikkelingsadviseur uit India) samen met VERC (Village Education Resource Centre), een partner van WaterAid Bangladesh, in Mosmil, een dorp in het district Rajshahi van Bangladesh, terwijl een traditioneel gesubsidieerd saneringsprogramma werd geëvalueerd. Kar, die jarenlange ervaring had in participatieve benaderingen in een reeks ontwikkelingsprojecten, slaagde erin om de lokale NGO te overtuigen om door middel van subsidie te stoppen met de top-down toiletbouw. Hij pleit voor een verandering in de institutionele houding en voor de noodzaak om gebruik te maken van intensieve lokale mobilisatie en facilitering om dorpelingen in staat te stellen hun situatie op het gebied van sanitaire voorzieningen en afval te analyseren en collectieve besluitvorming tot stand te brengen om open ontlasting te stoppen.
CLT ’s verspreidden zich snel binnen Bangladesh, waar informele instellingen en NGO’ s een sleutelrol spelen. Zowel de Bengalese als de internationale NGO ‘ s kozen voor deze aanpak. Het Water and Sanitation Programme (WSP) van de Wereldbank speelde een belangrijke rol bij het mogelijk maken van verspreiding naar buurland India en vervolgens naar Indonesië en delen van Afrika. In de loop der tijd zijn veel andere organisaties belangrijke verspreiders en kampioenen van CLT ‘ s geworden, waaronder Plan International, UNICEF, WaterAid, SNV, WSSCC, Tearfund, Care, WSP, World Vision en anderen. Tegenwoordig bevindt CLTS zich in meer dan 60 landen in Azië, Afrika, Latijns-Amerika, de Stille Oceaan en het Midden-Oosten, en regeringen nemen steeds meer het voortouw bij het opschalen van CLTS. Veel regeringen hebben ook CLT ‘ s als nationaal beleid aangenomen.
nadat het Aanvankelijk was opgezet als een aanpak die alleen op het platteland van toepassing was, zijn er verschillende aanpassingen geweest, bijvoorbeeld in stedelijke en peri-urbane omgevingen, op scholen en in post-noodsituaties en kwetsbare staatscontexten.
CLTS en het veranderende landschap van Rural WASH
het WASLANDSCHAP is de laatste jaren subtiel maar merkbaar veranderd. CLTS is tot op heden het meest effectief gebleken bij het aanpakken van het probleem van sanitaire voorzieningen op grote schaal, en is steeds meer geaccepteerd, geïntegreerd in nationaal beleid en in een breed scala van contexten gebruikt door een groot aantal actoren. De afgelopen jaren hebben de sector echter uitgedaagd om verder te kijken dan de ambities van de MDG ‘ s en te onderzoeken wie niet wordt bereikt door inspanningen om de toegang tot sanitaire voorzieningen te verbeteren.
de complexiteit van de uitdagingen voor de WASSECTOR en daarmee, CLT ‘ s, is duidelijk geworden doordat de SDG zich richt op universele dekking en de armste en meest kwetsbaren bereikt. Omdat er bijvoorbeeld geen subsidies met CLT ‘ s worden aangeboden, wordt dit beschouwd als een goedkope aanpak, maar in de praktijk vereist het aanzienlijke investeringen in personeel. De aanpak is personeelsintensief en vereist frequente tijd die in het veld wordt besteed, onder meer voor activiteiten die vooraf, na, en na de ODF worden uitgevoerd. CLTS is het meest effectief gebleken in dorpen die klein, afgelegen, samenhangend zijn en een sterk lokaal leiderschap hebben.
de WASH-sector erkent de noodzaak om in reactie op deze complexiteit een meer gevarieerde en horizontale aanpak te ontwikkelen, waarbij algemeen wordt erkend dat er behoefte is aan een menu van verschillende benaderingen die met elkaar kunnen worden geïntegreerd of afzonderlijk kunnen worden gebruikt. Steeds meer worden programma ‘ s en professionals steeds meer voorstanders van de ene benadering boven de andere, maar pleiten voor de noodzaak om goed naar de context en de situatie te kijken om te bepalen welke aanpak, of cocktail van benaderingen en interventies, moet worden gebruikt.
de evolutie van de Clts-Kenniscentrum naar de Sanitation Learning Hub
de afgelopen 10 jaar hebben ons laten zien dat genuanceerde, op maat gemaakte en adaptieve benaderingen essentieel zijn om iedereen met succes te ondersteunen, overal waar hij zijn recht op veilig beheerde sanitaire voorzieningen claimt. Nationale en subnationale contexten veranderen en variëren, en samenlevingen bestaan uit verschillende individuen en huishoudens met verschillende behoeften, capaciteiten en prioriteiten. De ervaring leert dat het gebruik van een enkele, statische aanpak op schaal over lange perioden (bijvoorbeeld alleen met behulp van CLT ‘ s) niet altijd werkt: ze bereiken niet iedereen en hebben vaak moeite om duurzaamheid te bereiken en de sanitaire ladder op te klimmen.
om het mogelijk te maken dat programma ‘ s worden ontworpen om te voorzien in de behoeften van iedereen op hele gebieden, is een grondige kennis van de context(en) van essentieel belang. Met behulp van een aanpak zoals contextanalyses kunnen teams geschikte implementatiebenaderingen en partners selecteren – het is waarschijnlijk dat meerdere benaderingen en partners nodig zullen zijn op een bepaald gebied, en dat deze op verschillende manieren moeten worden aangepast en gecombineerd.
deze op feiten gebaseerde aanpak zal ook helpen bij het identificeren van gemeenschappen en individuen die het risico lopen achter te blijven. We moeten nog veel leren over de beste manier om dit te doen en de programma ‘ s moeten flexibel blijven, zodat ze kunnen worden aangepast op basis van monitoring, evaluatie en leren (MEL) en veranderende contexten.Het opbouwen van sterke MELSYSTEMEN en snelle actieleerprocessen (RAL) in programma ‘ s zal dit proces ondersteunen, helpen identificeren wat wel en wat niet werkt in elke fase van het programma, en aanpassing en cursuscorrectie mogelijk maken. Investeren in personeel en institutionele capaciteit om te draaien, aan te passen en te werken met meerdere benaderingen en partners is ook van cruciaal belang.
de Clts-Kennishub, die in 2006 van start ging, was voornamelijk gericht op het vergemakkelijken van het leren en delen van de CLTS-aanpak in de hele sector. In reactie op het steeds complexere WASLANDSCHAP realiseerden we ons echter dat we een bredere, flexibelere benadering van leren binnen de sector nodig hadden die zich beter kon aanpassen aan deze complexiteit.
in januari 2019, na een periode van overleg met kritische vrienden en collega ‘ s in de sector, hebben we een strategie vastgesteld waarin onze inzet voor contextspecifiek en adaptief leren wordt uiteengezet. De beslissing werd genomen om de overstap te maken met een nieuwe naam, ‘The Sanitation Learning Hub’, met een nieuw merk en een nieuwe website.
ons leren over CLT ‘ s en andere door de gemeenschap geleide benaderingen is gekristalliseerd op onze nieuwe site.
hier zijn onze huidige aanbevolen middelen voor door de gemeenschap geleide benaderingen voor S&H:
- Handbook on Community-Led Total Sanitation (2008)
- Facilitating “Hands-on” Training Workshops for Community-Led Total Sanitation: A Trainer ‘ s Training Guide (2010)
- Africa Ahead Training Tools (2020)
- Unicef Field Notes on Community Approaches to Total Sanitation: Leren van Vijf nationale Programma ’s (2017)
- Sanitation Aanpak: Bewijs van Nigeria (2018)
- de Aanpak van Slippen: Grenzen van Sanitaire voorzieningen 14 (2019)
- Gelijkheid en Non-Discriminatie (EQND) in het Sanitaire Programma’ s op Schaal (Deel 1 van 2): Grenzen van Sanitaire voorzieningen 10 (2017)
- steunmechanismen voor het Versterken van Gelijkheid en Non-Discriminatie (EQND) in Landelijke Sanitaire voorzieningen (Deel 2 van 2): Grenzen van Sanitaire 13