Rudolf Clausius, w całości Rudolf Julius Emanuel Clausius, (ur. 2 stycznia 1822, Köslin, Prusy —zm. 24 sierpnia 1888, Bonn, Niemcy) – niemiecki fizyk matematyczny, który sformułował drugie prawo termodynamiki i przypisuje mu się uczynienie z termodynamiki nauki.
Clausius został mianowany profesorem fizyki w Szkole Artylerii i Inżynierii w Berlinie w 1850 roku, w tym samym roku, w którym przedstawił pracę stwierdzającą drugie prawo termodynamiki w znanej postaci: „Ciepło nie może samo z siebie przejść z zimniejszego do gorętszego ciała.”Zastosował swoje wyniki do wyczerpującego rozwoju teorii silnika parowego, podkreślając koncepcję entropii (rozpraszania dostępnej energii). W 1855 roku został profesorem fizyki na Zürich Polytechnikum, a dwa lata później przyczynił się do teorii elektrolizy (rozpadu związku przez elektryczność), sugerując, że cząsteczki składają się z nieustannie wymieniających się atomów i że siła elektryczna nie powoduje, ale po prostu kieruje wymianą. Pogląd ten posłużył później jako podstawa teorii dysocjacji elektrolitycznej (rozpadu cząsteczek na naładowane atomy lub jony).
został profesorem fizyki na Uniwersytecie w Würzburgu w 1867 i na Uniwersytecie w Bonn w 1869. W fizyce molekularnej Clausius ponownie sformułował zasadę francuskiego fizyka Sadiego Carnota dotyczącą sprawności silników cieplnych i w ten sposób dostarczył znacznie solidniejszych podstaw dla teorii ciepła.