jednym z pierwszych odnotowanych zastosowań artylerii nadbrzeżnej było w 1381 roku—podczas wojny między Ferdynandem i portugalskim a Henrykiem II kastylijskim—kiedy to wojska króla Portugalii użyły armat do obrony Lizbony przed atakiem kastylijskiej floty morskiej.
użycie artylerii nadbrzeżnej rozszerzyło się w epoce odkryć, w XVI wieku; kiedy władza kolonialna przejęła terytorium zamorskie, jednym z ich pierwszych zadań było zbudowanie przybrzeżnej twierdzy, zarówno w celu odstraszenia konkurencyjnych potęg morskich, jak i podporządkowania tubylców. Wieża Martello jest doskonałym przykładem powszechnie używanego Fortu przybrzeżnego, w którym zamontowano artylerię obronną, w tym przypadku działo ładowane z lufy. W XIX wieku Chiny zbudowały również setki przybrzeżnych fortec, próbując przeciwdziałać zachodnim zagrożeniom morskim.
Fortyfikacje artylerii nadbrzeżnej na ogół podążały za rozwojem fortyfikacji lądowych; czasami budowano oddzielne forty obrony lądowej, aby chronić forty przybrzeżne. W połowie XIX wieku forty przybrzeżne mogły być fortami bastionowymi, fortami gwiazdowymi, fortami wielokątnymi lub fortami morskimi, pierwsze trzy typy często z wolnostojącymi bateriami działowymi zwanymi „bateriami wodnymi”. Broń obrony wybrzeża na przestrzeni dziejów była ciężką bronią morską lub opartą na niej bronią, często uzupełnianą przez lżejszą Broń. Pod koniec XIX wieku oddzielne baterie artylerii nadbrzeżnej zastąpiły w niektórych krajach forty; na niektórych obszarach stały się one szeroko rozdzielone geograficznie w połowie XX wieku wraz ze wzrostem zasięgu broni. Ilość zapewnianej obrony lądowej zaczęła się różnić w zależności od kraju od końca XIX wieku; do 1900 roku nowe forty Amerykańskie prawie całkowicie zaniedbały tę obronę. Boomy były również zwykle częścią chronionej obrony portu. W połowie XIX wieku podwodne pola minowe i Później kontrolowane miny były często używane lub przechowywane w czasie pokoju, aby być dostępne w czasie wojny. Wraz ze wzrostem zagrożenia łodzią podwodną na początku XX wieku, sieci przeciwpodwodne były szeroko stosowane, zwykle dodawane do obrony boomu, z dużymi okrętami wojennymi często wyposażonymi w nie (aby umożliwić szybkie rozmieszczenie po zakotwiczeniu lub zacumowaniu statku) na początku I Wojny Światowej.w I wojnie światowej pojawiła się Artyleria kolejowa i wkrótce stała się częścią artylerii przybrzeżnej w niektórych krajach; z artylerią kolejową w obronie Wybrzeża należało zapewnić pewien rodzaj obrotowego mocowania, aby umożliwić śledzenie szybko poruszających się celów.
Artyleria Przybrzeżna może być częścią Marynarki Wojennej (jak w krajach skandynawskich, w czasie wojny w Niemczech i Związku Radzieckim) lub częścią armii (jak w krajach anglojęzycznych). W krajach anglojęzycznych niektóre stanowiska artylerii nadbrzeżnej były czasami określane jako „baterie lądowe”, odróżniając tę formę baterii artylerii od np. pływających batteries.In w Wielkiej Brytanii, w późniejszych latach XIX i na początku XX wieku, baterie lądowe artylerii nadbrzeżnej podlegały Królewskiej artylerii garnizonowej.
w Stanach Zjednoczonych Artyleria przybrzeżna powstała w 1794 roku jako oddział armii i rozpoczęto serię programów budowy obrony wybrzeża: „pierwszy System” w 1794 roku, „drugi System” w 1804 roku i „trzeci System” lub „stały System” w 1816 roku. Murowane forty zostały uznane za przestarzałe po amerykańskiej wojnie secesyjnej, a powojenny program obrony ziemnej był słabo finansowany. W 1885 roku Zarząd Endicott zalecił rozbudowany program nowych obrony portów amerykańskich, obejmujący nową artylerię strzelecką i obronę pól minowych; większość zaleceń Rady została zrealizowana. Budowa na nich była początkowo powolna, ponieważ nowe uzbrojenie i systemy były opracowywane od podstaw, ale zostały znacznie przyspieszone po wojnie hiszpańsko–amerykańskiej w 1898 roku. Wkrótce potem, w 1907 roku, Kongres podzielił artylerię polową i artylerię nadbrzeżną na oddzielne oddziały, tworząc osobny Korpus artylerii nadbrzeżnej (CAC).
w pierwszej dekadzie XX wieku Korpus Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych utworzył Advanced Base Force. Siły te służyły do zakładania i obrony zaawansowanych baz zamorskich, a bliskie powiązania z Marynarką Wojenną pozwoliły na obsadę artylerii nadbrzeżnej wokół tych baz.
podczas oblężenia Port Arthur siły japońskie zdobyły Punkt widokowy na 203 metrowym wzgórzu z widokiem na Port Artur. Po przeniesieniu ciężkich 11-calowych (280 mm) haubic z 500 funtowymi (~220 kg) pociskami przeciwpancernymi na szczyt wzgórza, Japończycy bombardowali rosyjską flotę w porcie, systematycznie zatapiając rosyjskie okręty w zasięgu.
5 grudnia 1904 roku pancernik Połtawa został zniszczony, następnie pancernik Retvizan 7 grudnia 1904 roku, pancerniki Pobeda i Peresvet oraz krążowniki Pallada i Bayan 9 grudnia 1904 roku. Pancernik Sewastopol, choć trafiony 5 razy pociskami 11-calowymi (280 mm), zdołał wyjść poza zasięg dział. Ukąszony faktem, że rosyjska Flota Pacyfiku została zatopiona przez armię, a nie przez cesarską japońską Marynarkę Wojenną, i z bezpośrednim rozkazem z Tokio, że Sewastopol nie powinien być dopuszczony do ucieczki, Admirał Togo wysłał falę za falą niszczycieli w sześciu oddzielnych atakach na jedyny pozostały rosyjski pancernik. Po trzech tygodniach „Sewastopol” był nadal na powierzchni, przeżyła 124 torpedy wystrzelone w jego kierunku, zatapiając dwa japońskie niszczyciele i uszkadzając sześć innych okrętów. Japończycy stracili w międzyczasie krążownik „Takasago” na minę przed portem.
II wojna światowa
Norwegiaedytuj
podczas bitwy pod Drøbak Sound w kwietniu 1940 roku niemiecka marynarka wojenna straciła nowy ciężki krążownik Blücher, jeden z najnowocześniejszych okrętów, na skutek połączenia ognia z różnych stanowisk artylerii nadbrzeżnej, w tym dwóch przestarzałych niemieckich dział Krupp 280 mm (11 cali) i równie przestarzałych torped Whiteheada. Blücher wszedł na wąskie wody Oslofjordu, przewożąc 1000 żołnierzy i dowodząc niemiecką flotą inwazyjną. Pierwsza salwa Norweskich obrońców, wystrzelona z Twierdzy Oscarsborg oddalonej o około 1 milę (1600 metrów), wyłączyła główną baterię Blüchera i podpaliła ją.
ogień mniejszych Dział (od 57 mm do 150 mm) zmiótł jej pokłady i wyłączył sterowanie, a okręt otrzymał kilka trafień torpedowych, zanim ogień dotarł do magazynków i zniszczył go. W rezultacie pozostała część floty inwazyjnej odwróciła się, norweska rodzina królewska, Parlament i gabinet uciekły, a norweskie rezerwy złota zostały bezpiecznie usunięte z miasta przed jego upadkiem.
SingaporeEdit
Singapur był broniony przez słynne działa przybrzeżne dużego kalibru, które zawierały jedną baterię trzech dział 15-calowych (381 mm) i jedną z dwoma działami 15-calowymi (381 mm). Premier Winston Churchill nazwał garnizon „Gibraltarem Wschodu” i „Lwem morza”. Być może zmusiło to Japończyków do rozpoczęcia inwazji na singapur od północy, przez Malaje, w grudniu 1941 roku.
powszechnie powtarza się błędne przekonanie, że wielkokalibrowe działa przybrzeżne Singapuru były nieskuteczne przeciwko Japończykom, ponieważ zostały zaprojektowane do obrony portu na południe w celu obrony portu przed atakiem morskim i nie mogły zostać zwrócone na północ. W rzeczywistości większość broni można było obrócić i rzeczywiście strzelano do najeźdźców. Działa były jednak zaopatrzone głównie w pociski przeciwpancerne (AP) i nieliczne pociski odłamkowo-burzące (he). Pociski AP były przeznaczone do penetracji kadłubów ciężko opancerzonych okrętów wojennych i były w większości nieskuteczne przeciwko celom piechoty. Analitycy wojskowi oszacowali później, że gdyby działa były dobrze zaopatrzone w pociski ob, japońscy napastnicy ponieśliby ciężkie straty, ale inwazja nie zostałaby powstrzymana tylko w ten sposób. Działa Singapuru osiągnęły swój cel w powstrzymaniu japońskiego ataku morskiego, ponieważ możliwość zatonięcia drogiego okrętu kapitalnego uniemożliwiła Japończykom atakowanie Singapuru drogą morską. Sam fakt, że Japończycy zdecydowali się przejść z Tajlandii przez Malaje, aby zająć Singapur, był świadectwem szacunku, jaki Japończycy mieli dla artylerii przybrzeżnej w Singapurze. Jednak brak pocisków ob sprawił, że Singapur stał się podatny na atak lądowy z Malajów przez Cieśninę Johore.
PacificEdit
w grudniu 1941 roku, podczas bitwy o wyspę Wake, Amerykańskie bataliony obrony morskiej ostrzelały japońską flotę inwazyjną z sześciu dział 5-calowych (127 mm), zatapiając japoński niszczyciel Hayate, trafiając bezpośrednio w magazynki, i trafiając jedenaście trafień w lekki krążownik Yubari, zmuszając go do wycofania się i tymczasowo odpierając Japońskie wysiłki zmierzające do zajęcia Wyspy.
Obrona portu w Manili i Zatoki Subic odmówiły portu w Manili najeźdźcom japońskim, dopóki Corregidor nie został zaatakowany przez amfibie 6 maja 1942 roku, prawie miesiąc po upadku Bataanu. Oprócz powstrzymania oblężonych sił japońskich (które doznały poważnych braków w zaopatrzeniu z powodu niemożności wykorzystania Manili jako portu), forty umożliwiły przechwycenie ruchu radiowego później w Midway.
Japończycy bronili Wyspy Betio na atolu Tarawa z licznymi działami przybrzeżnymi kalibru 203 mm (8 cali). W 1943 roku zostały one znokautowane na początku bitwy połączonym bombardowaniem morskim i lotniczym USN.
Atlantic WallEdit
nazistowskie Niemcy ufortyfikowały podbite Terytoria murem Atlantyckim. Organizacja Todt zbudowała ciąg żelbetowych bunkrów i bunkrów wzdłuż plaż, lub czasami nieco w głębi lądu, aby pomieścić karabiny maszynowe, działa przeciwpożarowe i artylerię o rozmiarach do dużych dział morskich 40,6 cm. Zamierzeniem było zniszczenie alianckich jednostek desantowych, zanim będą mogły się rozładować. Podczas lądowania w Normandii w 1944 roku, bombardowania brzegowe zyskały duże znaczenie, wykorzystując okręty od pancerników po Niszczyciele i jednostki desantowe. Na przykład Kanadyjczycy na plaży Juno mieli wsparcie ogniowe wielokrotnie większe niż podczas nalotu na Dieppe w 1942 roku.
stare pancerniki HMS Ramillies i Warspite z monitorem HMS Roberts zostały użyte do tłumienia baterii nadbrzeżnych na wschód od Orne; krążowniki celowały w baterie nadbrzeżne w Ver-sur-Mer i Moulineaux; natomiast jedenaście niszczycieli zapewniało lokalne wsparcie ogniowe. (Równie stary) pancernik Texas był używany do tłumienia baterii w Pointe du Hoc, ale działa tam zostały przeniesione na pozycję w głębi lądu, o czym alianci nie wiedzieli. Ponadto zmodyfikowano jednostki desantowe: osiem „Landing Craft Gun”, każdy z dwoma działami 4,7-calowymi; cztery „Landing Craft Support” z armatą automatyczną; osiem Landing Craft Tank (Rocket), każdy z pojedynczą salwą 1100 rakiet 5-calowych; osiem Landing Craft Assault (Hedgerow), każdy z dwudziestoma czterema bombami przeznaczonymi do przedwczesnego zdetonowania min plażowych. Dwadzieścia cztery jednostki desantowe przewoziły samobieżne haubice 105 mm, które również strzelały, gdy były w biegu na plażę. Podobne rozwiązania istniały na innych plażach.
25 czerwca 1944 roku amerykański pancernik „Texas” zaatakował Niemieckie baterie brzegowe na Półwyspie Cotentin w okolicach Cherbourga. Bateria hamburska otoczyła okręt salwą pocisków 240 mm, ostatecznie dwukrotnie uderzając w Teksas; jeden pocisk uszkadza wieżę dowodzenia i mostek nawigacyjny, drugi przebija się pod pokładem, ale nie wybucha. Ostrzał z Teksasu znokautował niemiecką baterię.
w sierpniu 1944 r. alianci podjęli próbę zajęcia portu w Tulonie i natrafili na „Big Willie”, baterię składającą się z dwóch przedwojennych francuskich wież, wyposażonych w działa wzięte z francuskiego pancernika „Provence”, z których każda zamontowała parę dział morskich kalibru 340 mm. Zasięg i moc tych dział była taka, że alianci przeznaczyli pancernik lub ciężki krążownik do codziennego ostrzeliwania Fortu, a pancernik Nevada ostatecznie uciszył działa 23 sierpnia 1944 roku.
okres po I Wojnie Światowej
po ii wojnie światowej pojawienie się samolotów odrzutowych i pocisków kierowanych zmniejszyło rolę artylerii nadbrzeżnej w obronie kraju przed atakami powietrznymi i morskimi, jednocześnie czyniąc stacjonarne stanowiska artyleryjskie podatnymi na ataki wroga.
kraje skandynawskie, ze swoimi długimi liniami brzegowymi i stosunkowo słabą marynarką wojenną, kontynuowały rozwój i instalację nowoczesnych systemów artylerii przybrzeżnej, Zwykle ukrytych w dobrze zakamuflowanych wieżach opancerzonych (na przykład Szwedzkie automatyczne działo 12 cm). W tych krajach Artyleria przybrzeżna była częścią sił morskich i używała morskich systemów celowania. Zastosowano zarówno systemy mobilne, jak i stacjonarne (np. 100 56 TK).
w krajach, w których Artyleria przybrzeżna nie została rozwiązana, siły te zdobyły zdolności rakietowe amfibijne lub przeciw okrętowe. Na wodach zatopionych mobilna Artyleria przybrzeżna uzbrojona w pociski Ziemia-powierzchnia nadal może być używana do odmowy użycia pasów morskich. Pocisk rakietowy Typ 88 jest przykładem nowoczesnej, mobilnej artylerii nadbrzeżnej. Polska zachowała również nadbrzeżną Dywizję rakietową uzbrojoną w pocisk uderzeniowy Marynarki Wojennej.
podczas chorwackiej wojny o niepodległość w 1991 roku Artyleria przybrzeżna obsługiwana przez siły chorwackie odegrała ważną rolę w obronie chorwackiego wybrzeża Adriatyku przed jugosłowiańskimi atakami morskimi i powietrznymi, zwłaszcza w okolicach Zadaru, Szybenika i Splitu, pokonując Jugosłowiańską Marynarkę Wojenną w bitwie o Kanały Dalmacji.
w praktyce rozróżnia się artylerię przeznaczoną do bombardowania regionu przybrzeżnego od artylerii nadbrzeżnej, która ma kompatybilne z marynarką systemy celowania i łączności zintegrowane z marynarką wojenną, a nie z armią.